1. WSTĘP

Ponieważ podstawowe założenia metody bezpośredniej mają ponad 100 lat, obecnie w nauczaniu języków obcych stosujemy kolejne już wcielenie tej metody, która ewoluowała wraz z rozwojem metodyki, a także potrzeb i oczekiwań uczniów. Metoda bezpośrednia jest szybka i skuteczna, pozwala każdemu osiągnąć bardzo dobre rezultaty. Można powiedzieć, że głównym celem metody bezpośredniej jest nauczanie umiejętności komunikacji w języku obcym, poprzez minimalizowanie użycia języka ojczystego w czasie lekcji i wykształcenie pewnych odruchów językowych. To prowadzi do myślenia w języku, którego się chcemy nauczyć, a dzięki temu łatwości w posługiwaniu się nim w praktyce.

2. SŁUCHANIE I MÓWIENIE

Metoda bezpośrednia kładzie duży nacisk na praktykę i pracę ustną – słuchanie i mówienie. Około 80% lekcji to praca ustna z lektorem, polegająca na kontrolowanym dialogu, w którym lektor zadaje pytania w oparciu o wprowadzone wcześniej słownictwo oraz zagadnienia gramatyczne. W ten sposób nowy materiał jest ćwiczony zarówno w praktyce jak i w odpowiednim kontekście. Najlepszym sposobem nauki języka jest po prostu mówienie nim. Słuchacze biorą aktywny udział w zajęciach, odpowiadając na pytania nauczyciela w pełnej formie tak, aby wydłużyć czas mówienia oraz ćwiczyć jak najwięcej słów i struktur gramatycznych. Podsumowując, słownictwo jest ważniejsze od gramatyki, a najważniejsze jest mówienie.

3. ZAJĘCIA W JĘZYKU OBCYM

Zajęcia językowe metodą bezpośrednią odbywają się prawie wyłącznie w języku obcym. Instrukcje wydawane są przez nauczyciela w języku obcym. Nauczyciel unika również tłumaczenia na język ucznia. W kolejnych partiach lekcji nowe pytania zawierają aktualnie wprowadzane słowa lub gramatykę, a resztę materiału słuchacz już zna z poprzednich lekcji. Języka obcego uczymy się podobnie, jak dziecko uczące się swojego pierwszego języka. Słuchacz najpierw słyszy słowa, następnie wypowiada je imitując wymowę nauczyciela, a dopiero potem poznaje pisownię: czyta i pisze.

4. ODRUCHY JĘZYKOWE

Aby rozwinąć odpowiednie odruchy językowe, należy mówić szybko i bez zastanawiania się. Dzięki temu wykorzenia się nawyk myślenia po polsku i tłumaczenia na język obcy, który bardzo utrudnia rozumienie ze słuchu i mówienie w naturalnym tempie. Prawie cała lekcja to praca ustna z lektorem, polegająca na tym, że lektor uczy nowego słownictwa lub zagadnienia gramatycznego, a potem zadaje pytania z użyciem tych słów i gramatyki tak, aby cały nowy materiał był ćwiczony w praktyce i w kontekście. Uczymy słownictwa codziennego użytku, od początku kursu ze szczególnym uwzględnieniem najczęściej używanych słów z zakresu języka mówionego.

5. PYTANIA I ODPOWIEDZI

Ćwiczenie pytań i odpowiedzi w małych grupach uczniów jest prawdopodobnie najbardziej rozpowszechnionym sposobem nauki, znanym od setek lat. Intensywna wymiana pytań i odpowiedzi między nauczycielem a uczniem służy wyrobieniu nawyków językowych. Uczeń osiąga automatyzm odpowiedzi dzięki naśladowaniu całych fraz i zdań. Pytania i odpowiedzi w pierwszych etapach nauki są z góry określone i od tego wzoru nie powinien odbiegać ani nauczyciel, ani słuchacz. Słuchacz ćwiczy dokładnie te słowa i struktury gramatyczne, które są zawarte w pytaniach i odpowiedziach. W kolejnych etapach wprowadza się elementy własnej inwencji i słuchacz tworzy coraz więcej własnych, dowolnych odpowiedzi. We wszystkich podręcznikach używamy dużej ilości interesujących pytań w naturalnym, współczesnym języku. Dzięki temu słuchacze mogą lepiej zapamiętać nowe słownictwo, a także używają go w większej liczbie kontekstów (różne zastosowania, struktury gramatyczne, kolokacje). To sprawia, że potrafią bardziej kreatywnie używać języka obcego zamiast zapamiętywać mechanicznie pojedyncze zdania.

6. POPRAWNOŚĆ

Nauczyciel kładzie duży nacisk na poprawność wypowiedzi pod względem wymowy, słownictwa i gramatyki, co utrwala prawidłowe nawyki językowe u słuchaczy, a także motywuje ich do dbania o formułowanie bezbłędnych zdań. Ważne jest wypowiadanie się już od samego początku w sposób samodzielny, nawet jeśli może to oznaczać popełnianie błędów. Oczywiście błędy powinny być od razu poprawiane przez nauczyciela w przyjazny sposób, aby słuchacz uczył się powtarzając poprawną formę. Znajomość zasad gramatycznych pojawia się z biegiem czasu: potrzebne zagadnienia gramatyczne poznajemy podczas lekcji, ćwicząc je od razu w praktyce w zdaniach, natomiast co jakiś czas robione są lekcje gramatyczne, poświęcone w całości utrwaleniu i wyjaśnieniu gramatyki.

7. POWTARZANIE MATERIAŁU

Nauka języka jest szybsza i znacznie bardziej efektywna za sprawą regularnych powtórek materiału. W metodzie bezpośredniej przeznacza się dużą część zajęć na ściśle zorganizowane powtarzanie materiału, dzięki czemu słuchacze zapamiętują szybko i na długo duże ilości nowego słownictwa i gramatyki. Zaplanowany system powtórek sprawia, że uczeń ma kilkukrotny kontakt z każdą partią materiału – poczynając od powtórki na początku każdej lekcji, poprzez czytania i lekcje gramatyczne, aż do powtórzenia większej całości przed egzaminem. Tajemnicą sukcesu w uczeniu się języka obcego są powtórki materiału. Nauka języka polega głównie na wykształceniu szybkich odruchów, podobnie jak pisanie na maszynie, albo gra na fortepianie – a takie odruchy można wykształcić jedynie przez częste powtórki.